Biografie van filosoof Pierre Bayle
Het leven van de filosoof Pierre Bayle begon op 18 november 1647 in het Franse dorpje Carla-le-Comte, dat later Carla-Bayle zou gaan heten ter ere van hun bekend geworden dorpsgenoot. Pierre was zoon van de calvinistische dominee van Carla-le-Comte, die hem in zijn jeugd opleidde bij gebrek aan scholing in het dorp. Op negentien jarige leeftijd vertrok Pierre naar de stad Montauban om aan de Hugenoten Academie te studeren. Drie jaar later stapte hij over naar het Jezuïetencollege in Toulouse. Daar bekeerde hij zich, geïnspireerd door alles wat hij leerde, tot het Rooms Katholieke geloof. Die overtuiging was slechts van korte duur. Slechts zeventien maanden later keerde hij toch weer terug naar het calvinisme, het geloof dat zijn vader hem bijgebracht had in zijn jonge jaren. Het fundament van zijn bestaan zat diep in hem geworteld.
Bayle in Zwitserland
Calvinist en filosoof Pierre Bayle trok in 1670 naar Genève en vond in Coppet, een dorpje in de buurt, een baan als huisleraar bij de hooggeplaatste Frederik Graaf van Dohna-Carwinden die dienst deed in het leger en daarnaast ook bekend stond als acteur, regisseur, pamflettist, dichter en musicus. Bayle raakte met hem bevriend en ook met predikant David Constant de Rebecque, die afstamde van een adellijke familie en later hoogleraar theologie zou worden. Pierre bleef 2,5 jaar in Coppet, liet toen zijn goede vrienden achter en trok naar Parijs waar hij als Pierre Bèle tutor werd van diverse Parijse families.
Professor Bayle
In 1675 werd Bayle als hoogleraar benoemd in de leerstoel filosofie aan de Protestantse Academie van Sedan, een Franse stad aan de Maas. Hij ging hier onderzoek doen in de filosofie. In 1681 werd de academie echter opgeheven door Lodewijk XIV, ook wel Lodewijk de Grote of Zonnekoning genoemd. Deze sluiting was een voorbode van de ondertekening van het Edict van Fontainebleau (18 oktober 1685) door Lodewijk XIV, die daarmee een einde maakte aan het tolerante godsdienstbeleid en het protestantisme verbood in de hoop de bekoelde relatie met Rome te herstellen.
De filosoof van Rotterdam
Bayle vluchtte naar Nederland, dat toen nog De Republiek der Zeven Nederlanden heette. Hij kwam terecht in Rotterdam op uitnodiging van regent Adriaan Paets, die vrijzinnig georiënteerd was en werd daar hoogleraar filosofie en geschiedenis op de Illustere school. In 1697 schreef hij het ‘Dictionaire Historique et Critique’ met als motto: ‘Schaam je, om uit naam van je godsdienst op te roepen tot geweld!’ Met in voetnoten verborgen controversiële ideeën. Veel mensen vonden zijn ideeën te radicaal waardoor hij uit zijn functie gezet werd. Op 28 december 1706 overleed Pierre Bayle, de filosoof van Rotterdam zoals hij bekend stond, in eenzaamheid.
